1. Sắt quan trọng thế nào đối với bà bầu?
Sắt rất cần thiết để cơ thể có thể hình thành nên hemoglobin – thành phần quan trọng của máu. Sắt cũng là một khoáng chất cần được bổ sung đầy đủ trong suốt thời gian mang thai. Nếu không bổ sung sắt cho bà bầu đầy đủ thì thai nhi sẽ sử dụng sắt trong máu của người mẹ để hình thành và phát triển, do đó người mẹ dễ bị thiếu sắt khi mang thai.
Tình trạng thiếu sắt khi mang thai sẽ gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, quá trình vận chuyển oxy cho mẹ bầu và em bé sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bị thiếu sắt khi mang thai còn làm tăng các nguy cơ như:
- Khiến mẹ bầu có cảm giác chán ăn, khó ngủ, người mệt mỏi và đặc biệt là sức đề kháng của mẹ bị suy giảm dẫn đến nhiễm trùng.
- Trẻ có nguy cơ cao bị thiếu máu khi sinh ra.
- Thiếu sắt khi mang thai sẽ làm tăng nguy cơ sinh non, nhiễm trùng hoặc băng huyết sau sinh, suy nhược cơ thể…
- Trẻ bị suy dinh dưỡng bào thai hoặc sinh non tháng, nhẹ cân
- Ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất cũng như trí não của trẻ sau này.
Vì vậy, cần bổ sung đầy đủ sắt cho bà bầu bằng viên uống và bằng dinh dưỡng hàng ngày để tránh nguy cơ thiếu sắt khi mang thai
2. Mẹ bầu cần bao nhiêu sắt mỗi ngày?
Trước khi mang thai, cơ thể người phụ nữ cần 15 mg sắt mỗi ngày. Đây là một lượng vi chất không nhỏ và nhiều người thường không đáp ứng đủ lượng sắt cho cơ thể như khuyến nghị. Khi có thai, lượng sắt cần cho cơ thể sẽ tăng gấp đôi, khoảng 30mg/ngày. Nếu không cung cấp đủ, mẹ bầu sẽ mắc chứng thiếu máu, ảnh hưởng tới sức khỏe của cả thai nhi.
Theo khuyến cáo Tổ chức y tế thế giới, phụ nữ lần đầu tiên phát hiện có thai nên uống ngay viên sắt mỗi ngày, uống kéo dài tới sau khi sinh một tháng. Liều bổ sung là 60mg sắt kèm theo axit folic 400mcg mỗi ngày. Ngoài ra cũng nên sử dụng các thực phẩm có tăng cường sắt, axit folic cho phụ nữ mang thai.
Với mẹ bầu được xác định thiếu máu do thiếu sắt sẽ được bác sĩ chỉ định bổ sung 50-100mg/ngày. Thậm chí nhiều trường hợp, mẹ bầu bị thiếu sắt nghiêm trọng sẽ phải điều trị tại viện 2 – 3 tháng bằng cách tiêm truyền tĩnh mạch để đảm bảo lượng máu cần thiết ở mức ổn định.
3. Những lưu ý khi sử dụng viên uống sắt
Viên uống bổ sung sắt cho bà bầu thường có 2 dạng: sắt vô cơ (sắt sulfat) và sắt hữu cơ (sắt fumarate và sắt gluconate). Trong đó sắt hữu cơ là dạng dễ hấp thu hơn và ít gây táo bón hơn so với sắt vô cơ.
Trên thị trường hiện nay viên uống sắt được bào chế dưới 2 dạng: sắt nước và viên sắt. Sắt nước có ưu điểm là dễ hấp thu, ít gây táo bón, ít gây nóng nhưng lại khó uống và dễ gây buồn nôn. Viên sắt có ưu điểm là dễ uống, không gây buồn nôn nhưng hấp thu kém hơn sắt nước và gây nóng trong nhiều hơn. Khi bổ sung thêm viên sắt, mẹ bầu cần chú ý những điều sau:
- Nên uống viên sắt lúc bụng đói và uống kèm với các loại nước giàu vitamin C như nước cam, nước chanh… Uống sắt sau ăn 1-2 giờ để cơ thể được hấp thụ sắt tốt nhất.
- Không dùng viên uống sắt cho bà bầu cùng thời điểm với sữa, viên bổ sung canxi hay thực phẩm giàu canxi vì canxi làm cản trở khả năng hấp thụ sắt.
- Khi uống viên bổ sung sắt cần uống nhiều nước và ăn những thực phẩm giàu chất xơ để phòng ngừa táo bón. Đặc biệt chỉ uống sắt bằng nước đun sôi để nguội, tránh sử dụng trà hay cà phê vì sẽ làm giảm sự hấp thụ sắt.
- Nước để uống viên sắt chỉ nên dùng nước đun sôi để nguội, tránh sử dụng trà hay cà phê vì sẽ làm giảm sự hấp thụ của viên sắt.
- Không nên bổ sung sắt cho bà bầu bị mẫn cảm với sắt II sulfat hoặc trường hợp cơ thể thừa sắt.
4. Các tác dụng phụ của viên uống sắt cho bà bầu
Sắt rất cần thiết đối với phụ nữ đang mang thai, tuy nhiên việc sử dụng viên uống bổ sung sắt cho bà bầu có thể gặp một số tác dụng phụ. Các tác dụng phụ của viên uống sắt cho bà bầu gồm:
- Táo bón: Táo bón là tác dụng phụ của viên uống sắt phổ biến nhất trong quá trình mang thai. Để hạn chế tình trạng này, mẹ bầu nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ và uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, tập thể dục thường xuyên. Nếu tình trạng táo bón diễn ra dai dẳng, có dấu hiệu nặng hơn thì mẹ bầu cần đến cơ sở y tế để khám.
- Kích thích tiêu hóa: Một trong những tác dụng phụ của viên uống bổ sung sắt cho bà bầu là kích thích tiêu hóa. Mẹ bầu có thể bị đau bụng hoặc co thắt bụng khi dùng viên sắt. Để hạn chế tình trạng này, mẹ bầu nên bắt đầu uống viên sắt cùng với bữa ăn để giảm thiểu các triệu chứng trên.
- Buồn nôn và nôn: Viên uống sắt có thể khiến cho tình trạng ốm nghén trở nên nặng hơn. Vì vậy, nên uống viên sắt cùng với bữa ăn thay vì uống khi đói để giảm nhẹ các triệu chứng. Nếu triệu chứng nôn và buồn nôn nghiêm trọng hơn và kèm theo sốt thì mẹ bầu cần đến cơ sở y tế để khám chuyên khoa.
- Phân và nước tiểu sẫm màu: Có một số mẹ bầu khi uống viên sắt thấy tính chất phân thay đổi, phân sẫm màu hơn, có thể là phân xanh hoặc phân đen kèm theo nước tiểu sẫm màu. Tác dụng phụ này là bình thường và sẽ hết khi bạn ngừng uống viên sắt, vì vậy mẹ bầu không nên quá lo lắng.
Dùng viên uống bổ sung sắt có thể giúp mẹ đảm bảo nạp đủ sắt mỗi ngày. Tuy nhiên việc này cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa. Mẹ bầu tuyệt đối không nên tự ý mua viên uống bổ sung sắt khi chưa được sự cho phép của bác sĩ. Tránh bổ sung sắt quá liều lượng trong một thời gian dài có thể gây ra nguy cơ xơ gan, bệnh cơ tim, đái tháo đường. Những bệnh thiếu máu không do thiếu sắt (thiếu máu huyết tán, thiếu máu do nhiễm độc chì, thiếu máu do bệnh Thalassemia, suy tủy…) thì không được dùng loại viên uống bổ sung sắt.
