1. Rau cài răng lược là gì?
Nhau cài răng lược là tình trạng khi một phần hay toàn bộ bánh nhau xâm lấn và không thể tách rời khỏi thành tử cung. Bình thường sau khi sinh, bánh nhau sẽ tự tách rời khỏi thành tử cung và được sổ ra ngoài nhưng khi bị nhau cài răng lược bánh nhau không thể bong khỏi tử cung và là đây nguyên nhân gây ra các tình trạng băng huyết sau sanh, rối loạn đông cầm máu,..thậm chí tử vong cho người mẹ.
Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa kỳ (ACOG), tần suất xuất hiện nhau cài răng lược ngày càng tăng lên theo thời gian. Bằng chứng là vào năm 1970, tần suất xuất hiện là 1/2.510 ca sinh. Đến năm 2002, tần suất là 1/533 ca. Đặc biệt, vào năm 2016, một thống kê tại Mỹ cho thấy tần suất nhau cài răng lược là 1/272 ca. Tỉ lệ tăng ngày càng cao của nhau cài răng lược trong suốt 4 thập kỷ qua có liên quan đến nhiều yếu tố. Trong đó, quan trọng nhất là tăng tần suất sinh mổ. Tỉ lệ sinh mổ càng cao thì số ca gặp nhau cài răng lược cũng tăng theo.
2. Phân loại nhau cài răng lược
Nhau cài răng lược được chia thành 3 thể chính, dựa vào mức độ xâm lấn của bánh nhau:
- Accreta: Đây được coi là thể nhẹ nhất, cũng là thể phổ biến nhất (Chiếm 79%). Khi đó, bánh nhau bám trực tiếp trên bề mặt tử cung.
- Increta: Đây là thể trung bình, chiếm 14%. Khi đó, bánh nhau xâm nhập vào sâu bên trong cơ tử cung. Tuy nhiên, bánh nhau vẫn chưa qua khỏi lớp thanh mạc tử cung.
- Percreta: Ở thể này, bánh nhau xâm lấn nghiêm trọng, xuyên qua lớp thanh mạc tử cung và vào sâu đến những cơ quan lân cận như ruột hay bàng quang. Tuy chỉ chiếm 7% các trường hợp nhưng đây chính là thể nặng nhất.
3. Nguyên nhân gây ra nhau cài răng lược
Nguyên nhân gây ra nhau cài răng lược vẫn chưa rõ. Tuy nhiên, có những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc nhau cài răng lược nhiều hơn, bao gồm:
- Sinh mổ: Phụ nữ đã từng sinh mổ sẽ tăng nguy cơ mắc nhau cài răng lược trong lần mang thai tiếp theo.
- Có phẫu thuật liên quan đến tử cung trước đó như: Từng nạo lòng tử cung, cắt u xơ tử cung… cũng gây tăng nguy cơ nhau cài răng lược.
- Nhau thai nằm ở vị trí bất thường: Khi bánh nhau nằm ở vị trí che một phần hoặc hoàn toàn cổ tử cung (nhau tiền đạo), nguy cơ bị nhau cài răng lược sẽ tăng lên. Trường hợp phụ nữ đã từng được chẩn đoán nhau tiền đạo và phải sinh mổ trong lần mang thai trước, tỉ lệ nhau cài răng lược càng tăng cao.
- Tuổi mẹ: Nhau cài răng lược phổ biến hơn ở phụ nữ trên 35 tuổi.
- Sinh con nhiều lần: Nguy cơ nhau cài răng lược càng tăng khi số lần sinh con càng nhiều.
4. Nhau cài răng lược nguy hiểm như thế nào đối với thai kỳ?
Nhau cài răng lược có thể gây ra:
- Chảy máu âm đạo nặng: Nhau cài răng lược gây chảy máu âm đạo nghiêm trọng sau khi sinh. Chảy máu quá nhiều có thể đe dọa tính mạng người mẹ nếu không được xử trí kịp thời. Ngoài ra, tình trạng này còn làm ảnh hưởng đến khả năng đông máu của cơ thể, suy thận, suy hô hấp, thậm chí gây tử vong cho mẹ.
- Sinh non: Nhau cài răng lược khi đã được xác định trước sinh, bác sĩ sẽ lên kế hoạch chấm dứt thai kỳ sớm hơn, thường khoảng trước một tháng so với ngày dự sinh. Tuy nhiên, trường hợp chảy máu âm đạo nhiều trong quá trình mang thai sẽ cần mổ cấp cứu đứa bé ra sớm hơn dự định dù lúc này trẻ chưa được phát triển toàn diện trong bụng mẹ.
5. Chẩn đoán và điều trị nhau cài răng lược
5.1. Các phương pháp chẩn đoán nhau cài răng lược
Hiện nay, với sự phát triển của y học, đặc biệt là sản khoa, nhau cài răng lược hoàn toàn có thể được phát hiện và chẩn đoán trong thai kỳ dựa vào các phương pháp sau:
- Siêu âm thai: Phương pháp này có thể giúp phát hiện sớm nhau cài răng lược cũng như mức độ nguy hiểm của bệnh.
- Chụp cộng hưởng từ MRI: Nếu phương pháp siêu âm không phù hợp thì bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chụp cộng hưởng từ MRI để đưa ra kết luận chắc chắn.
5.2. Các biện pháp điều trị bệnh nhau cài răng lược
Dựa vào các tiêu chí như: tình trạng sức khỏe của mẹ bầu, vị trí của nhau bám, diện tích và mức độ xâm lấn của bánh nhau vào thành tử cung… mà bác sĩ sẽ tư vấn những phương án xử lý và điều trị phù hợp.
- Trường hợp chẩn đoán chủ động trước sinh
Nếu phát hiện thấy nhau bám quá sâu, quá chặt, xâm lấn tới cả các cơ quan lân cận thì các bác sĩ có thể chỉ định mổ lấy em bé, để nguyên nhau. Vì nếu cố bóc nhau sẽ làm băng huyết trầm trọng, gây tổn thương nặng nề đến tử cung và các cơ quan xung quanh của thai phụ.
Nếu mức độ xâm lấn nhẹ hơn, bác sĩ sẽ cố gắng mổ lấy bé và bóc phần nhau thai đã bong, phần còn lại sẽ dùng thuốc để làm thoái triển.
- Trường hợp chẩn đoán sau sinh
Sau khi em bé ra đời mà bánh nhau không tự bong, bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng sức khỏe của sản phụ cũng như mức độ bám của bánh nhau để chỉ định những phương án điều trị cụ thể. Nhiều trường hợp sẽ phải cắt bỏ tử cung để đảm bảo an toàn cho mẹ. Nếu bánh nhau xâm lấn sâu, lan sang các cơ quan khác thì có khả năng các cơ quan đó cũng phải cắt bỏ một phần.
6. Phòng ngừa nhau cài răng lược
Hiện nay vẫn chưa có biện pháp nào giúp phòng ngừa tình trạng nhau cài răng lược hoàn toàn. Tuy nhiên, thai phụ có thể giảm gặp phải tình trạng này bằng những cách sau:
- Hạn chế nạo phá thai hoặc thực hiện phẫu thuật trên tử cung nhiều lần.
- Hạn chế sinh con sau tuổi 35
- Khám thai định kỳ và theo dõi trong suốt thai kỳ để hạn chế tối đa rủi ro của hiện tượng này.
- Có kế hoạch sinh nở phù hợp, hạn chế sinh mổ, tốt nhất là xin tư vấn của bác sĩ.
Nhau cài răng lược là tình trạng nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ cũng như của bé. Nhưng nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, sẽ hạn chế được những rủi ro và giúp thai phụ mau chóng phục hồi hơn.
