1. Tầm quan trọng của sắt đối với thai kỳ
Sắt là một trong những vi chất vô cùng quan trọng với cơ thể người bởi sắt là nguyên liệu để tổng hợp nên hemoglobin (thành phần có mặt trong tế bào hồng cầu), tham gia vào quá trình cấu tạo thành myoglobin (protein liên kết với sắt và oxy được tìm thấy trong mô cơ) cũng như nhiều enzyme khác. Ngoài ra sắt đóng vai trò đặc biệt là tăng cường hệ thống miễn dịch cho cơ thể.
Trong thời gian mang bầu, cơ thể mẹ cần sản xuất một lượng máu gần gấp đôi so với bình thường để có thể nuôi dưỡng thai nhi dẫn đến nhu cầu sắt cũng tăng gấp đôi. Cụ thể khi mang thai tổng lượng sắt mà mẹ cần >1.000mg.
Nếu không bổ sung sắt đầy đủ:
- Đối với sản phụ, sảy thai dễ xảy ra trong tam cá nguyệt đầu hay thai lưu hoặc vỡ ối sớm, nhau bong non, sinh non trong tam cá nguyệt cuối. Đồng thời, giai đoạn thai kỳ cũng phải đối diện với nguy cơ cao bị tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật – sản giật, nhiễm trùng ối, ối vỡ sớm, giai đoạn chuyển dạ dễ bị chuyển dạ kéo dài, băng huyết sau sanh, nhiễm trùng hậu sản. Khi trẻ chào đời, bà mẹ có thể bị thiếu sữa nuôi con, dễ suy kiệt…
- Đối với thai nhi, tình trạng suy thai trường diễn do suy dinh dưỡng thường gặp. Trẻ sinh ra hay bị nhẹ cân, sinh non tháng, vàng da sau sinh, thời gian điều trị dưỡng nhi kéo dài. Bên cạnh đó, con của những bà mẹ thiếu máu trong thai kỳ sẽ bị tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch cao hơn trẻ khác về sau này.
2. Những thực phẩm bổ sung sắt cho thai phụ
2.1. Thịt đỏ
Thịt đỏ được xem là siêu thực phẩm giàu sắt dành cho bà bầu cụ thể là thịt bò, thịt heo, thịt cừu. Đặc biệt là trong 100g thịt bò chứa đến 2,5- 3mg sắt… thịt càng có màu đỏ đậm thì càng chứa hàm lượng sắt cao. Chất sắt trong thịt bò cũng dễ hấp thu hơn nhiều so với sắt trong thực vật. Thêm vào đó, thịt bò cũng giàu protein, kẽm, selen và một số vitamin B. Mẹ bầu nhớ lưu ý lựa chọn phần thịt bò nạc vì đây chính là phần chứa nhiều sắt nhất nhưng đồng thời cũng ít chất béo, lại dễ chế biến.
2.2. Thịt gà
Thịt gà là loại thực phẩm phổ biến bổ sung sắt cho bà bầu. Loại thịt này chứa hàm lượng chất sắt khá phong phú, 100g thịt gà có đến 1,3 mg sắt. Ngoài ra, lượng protein cùng những vitamin, chất dinh dưỡng khác mà thịt gà mang đến cho mẹ và thai nhi cũng rất dồi dào. Thịt gà dễ ăn và cũng dễ dàng chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon nên sẽ là lựa chọn thích hợp cho mẹ bầu.
2.3. Động vật thân mềm
Động vật thân mềm là những loài sống dưới nước có vỏ cứng. Chúng thường được chế biến thành những món ăn khá ngon và bổ dưỡng, như sò, ốc, trai, nghêu… Chẳng hạn, trong 100 gram nghêu có thể chứa tới 28 mg sắt, đủ lượng sắt cần cho một ngày của bà bầu.
2.4. Rau chân vịt (cải bó xôi)
Rau chân vịt hay còn gọi là cải bó xôi, cũng như các nguồn rau có lá xanh đậm khác giàu vitamin, chất chống oxy hoá và cũng là một thực phẩm chứa nhiều sắt. Cải bó xôi còn chứa nhiều hơn, lên đến 6.4 mg sắt trong mỗi chén. Tuy nhiên, chất sắt từ thực vật khó hấp thu hơn chất sắt từ động vật nhưng rau chân vịt lại rất giàu vitamin C. Điều này làm tăng đáng kể sự hấp thụ sắt.
Những loại rau xanh có cách chế biến rất đa dạng. Bạn có thể xào, trộn salad, hay thái nhỏ chúng và chiên cùng trứng. Bạn cũng có thể xay chung trái cây để làm thành các món nước sinh tố bổ dưỡng.
2.5. Bí đỏ
Bí đỏ có thành phần dinh dưỡng rất phong phú như protein, sắt, canxi, amino acid, các loại vitamin…Tuy nhiên, trong bí đỏ chín thì hàm lượng canxi, sắt, carotene cao hơn trong bí ngô non. Vì thế, thường xuyên ăn bí ngô chín sẽ giúp bổ sung lượng máu cho cơ thể, giúp mẹ bầu tránh được bệnh thiếu máu. Khi chọn bí, mẹ nên chọn những quả bí đỏ chín vì chúng chứa nhiều canxi, sắt, kẽm, giúp bổ sung máu tốt hơn cho cơ thể.
2.6. Bông cải xanh
Cùng là một thành viên của gia đình rau họ cải, bông cải xanh cũng cực kỳ bổ dưỡng và là nguồn cung cấp chất sắt khá tốt. Mỗi chén bông cải xanh chứa hơn 1 mg sắt. Ngoài ra, bông cải xanh còn chứa đựng hàm lượng lớn vitamin C, giúp cho sự hấp thụ sắt diễn ra tốt hơn. Bông cải xanh có nhiều chất xơ và nhiều chất dinh dưỡng khác. Nếu thai kỳ làm cản trở hoạt động của hệ tiêu hoá, việc cung cấp nhiều chất xơ sẽ giúp cải thiện triệu chứng này.
2.7. Các loại đậu
Các loại đậu như đậu xanh, đậu Hà Lan và đậu nành,…là nguồn cung cấp protein và chất sắt tuyệt vời cho người ăn chay và cho cả mẹ bầu. Không những thế, các loại đậu cũng có thể chế biến thành món ăn vặt cho các mẹ bầu nhâm nhi, vừa không phải tiêu thụ quá nhiều calories, vừa cung cấp lượng lớn chất xơ hòa tan.
Tuy nhiên, sắt có trong các loại đậu chỉ hấp thụ tốt nhất nhờ vitamin C. Do đó, mẹ bầu nên ăn đậu với các loại thực phẩm giàu vitamin C, chẳng hạn như cà chua, rau xanh hoặc trái cây họ cam quýt.
Quá trình mang thai là quá trình khó khăn khi đòi hỏi cung cấp rất nhiều chất dinh dưỡng cho bà bầu. Trong đó, sắt là cần thiết cho tất cả mọi người và đặc biệt quan trọng cho người mẹ mang thai. Cơ thể không thể tự tạo ra sắt, vì thế mẹ bầu cần dùng nhiều thực phẩm chứa sắt. Sắt có mặt trong đa dạng các loại thực phẩm. Điều đó tạo ra cơ hội cho phụ nữ mang thai có nhiều lựa chọn trong khẩu phần ăn của mình.
