1. Vai trò của tiêm phòng thai kỳ
Tiêm chủng vắc xin không những cần thiết với người phụ nữ bình thường mà còn đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ đang mang thai, vì nó có vai trò to lớn đối với cả sức khỏe của người mẹ và bé.
1.1. Đối với người mẹ
Khi mang thai cơ thể người phụ nữ sẽ có nhiều thay đổi về thể chất, hệ thống miễn dịch dần suy giảm. Vì vậy thai phụ rất dễ bị dị ứng thời tiết, cảm cúm, nhiễm lạnh hoặc mắc nhiều bệnh truyền nhiễm như sởi, quai bị, thủy đậu, rubella,…gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thai nhi, thậm chí trong một số trường hợp thai nhi có thể ngừng phát triển, chết lưu, sinh non, dị tật bẩm sinh. Đó chính là lý do tại sao phụ nữ nên thực hiện tiêm phòng thai kỳ đầy đủ trước và khi đang mang thai.
1.2. Đối với thai nhi
Việc tiêm phòng khi mang thai cho người mẹ trước khi mang thai giúp tạo miễn dịch thụ động cho bé ngay sau khi chào đời. Một số loại vắc xin có khả năng tạo sức đề kháng cho trẻ ngay từ khi còn trong bụng mẹ, giúp trẻ phòng tránh nhiều căn bệnh nguy hiểm. Ngoài ra, nếu mẹ chủ động tiêm phòng trước khi mang thai đúng theo các quy định về an toàn tiêm chủng thì còn hạn chế các tác dụng phụ đối với thai nhi. Bởi vì trong một số trường hợp đặc biệt, vắc xin virus sống có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển của bào thai. Vì vậy, để tiêm phòng khi mang thai diễn ra an toàn, phụ nữ cần tham khảo và tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ chuyên môn.
2. Những loại vắc xin bạn CẦN và AN TOÀN nên tiêm khi mang thai
Trong khi mang thai, phụ nữ được khuyến nghị một số loại mũi tiêm để phòng bệnh và phòng ngừa biến chứng sau khi sinh:
2.1. Tiêm vắc xin cúm trong khi mang thai
Tiêm vắc xin cúm bất hoạt trong mùa cúm có thể bảo vệ phụ nữ khỏi các biến chứng y khoa và sản khoa nghiêm trọng đồng thời cung cấp sự bảo vệ cho em bé trong giai đoạn đầu.
2.2. Tiêm vắc xin uốn ván, bạch hầu, ho gà trong khi mang thai
Vắc xin uốn ván, bạch hầu và ho gà (Tdap) được tiêm trong tam cá nguyệt thứ ba. Nó giúp bảo vệ chống lại bệnh ho gà ở phụ nữ mang thai, tránh truyền nó cho em bé trong khi sinh và cũng như bảo vệ em bé trong giai đoạn sơ sinh khi bệnh ho gà có thể đe dọa đến tính mạng của bé.
Vắc xin uốn ván giúp mẹ tránh những tai biến sản khoa sau khi sinh. Tdap cũng được khuyến nghị cho bất kỳ ai chưa được tiêm vắc xin mà tiếp xúc gần với trẻ dưới một tuổi chẳng hạn như ông bà, người thân.
3. Những loại vắc xin CÓ THỂ tiêm phòng khi mang thai
Ngoài những mũi tiêm cần thiết, để bảo vệ sức khoẻ cho mẹ và bé một cách toàn diện, phụ nữ mang thai cũng có thể tiêm thêm một số loại vắc xin tiêm phòng bà bầu theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên những loại vắc xin này còn được cân nhắc dựa trên nhiều yếu tố bao gồm xác định mức độ nguy cơ nhiễm bệnh và nhu cầu tiêm. Do vậy tốt nhất thai phụ nên trao đổi và hỏi ý kiến bác sĩ một cách kỹ lưỡng để có những lời khuyên tốt nhất về những loại vắc xin sau.
3.1. Vắc xin viêm gan A
Có thể mẹ bầu sẽ cần tiêm vắc xin này nếu chẩn đoán thấy có yếu tố nguy cơ lây nhiễm đối với bệnh viêm gan A. Ví dụ, mắc bệnh gan mạn tính hoặc sống với người mắc viêm gan A. Vắc xin viêm gan A thường được tiêm theo phác đồ 2 liều, cách nhau 6 – 12 tháng. Đây là loại vắc xin an toàn có thể tiêm vào bất cứ thời điểm nào trong thời gian mang thai.
3.2. Vắc xin viêm gan B
Có thể mẹ bầu sẽ cần tiêm vắc xin này nếu chẩn đoán thấy yếu tố nguy cơ lây nhiễm đối với bệnh viêm gan B. Vắc xin viêm gan B thường bao gồm 3 liều tiêm và đều được đánh giá sử dụng an toàn cho phụ nữ mang thai.
3.3. Vắc xin phế cầu khuẩn
Nếu thai phụ đang mắc một loại bệnh mạn tính nào đó, ví dụ như bệnh thận hoặc tiểu đường (không phải là tiểu đường do mang thai), bác sĩ có thể đề nghị tiêm vắc xin phòng phế cầu khuẩn để bảo vệ thai phụ.
3.4. Vắc xin viêm màng não mủ HiB (Haemophilus influenzae tuýp B)
Đối với một số trường hợp, nếu thai phụ có lách không hoạt động hoặc mất chức năng thì cần thực hiện chủng ngừa HiB. Đây là loại vắc xin an toàn có thể tiêm vào bất cứ thời điểm nào trong thời gian mang thai.
3.5. Vắc xin phòng viêm màng não mô cầu Meningococcal
Vắc xin được khuyến khích tiêm cho những thai phụ có nguy cơ cao như: sống tập thể trong quân đội, ký túc xá, trường nội trú,…và trước đây chưa từng được chủng ngừa hoặc đã được chủng ngừa trước 16 tuổi. Thai phụ có thể cần vắc xin Meningococcal nếu có một trong một vài tình trạng bệnh lý như lách không hoạt động. Đây là loại vắc xin an toàn có thể tiêm vào bất cứ thời điểm nào trong thời gian mang thai.
4. Những vắc xin CẦN TRÁNH khi mang thai
Có một số loại vắc xin không nên tiêm trong khi mang thai. Mặc dù trong một số trường hợp không có bằng chứng rõ ràng về các vấn đề liên quan đến các loại vắc xin này nhưng cần phải nghiên cứu thêm để chứng minh rằng chúng an toàn cho mẹ bầu và em bé. Đó là lý do tại sao các bác sĩ khuyên bạn nên tránh các loại vắc xin này sau khi đang mang thai.
4.1. Không nên tiêm vắc xin Thủy đậu (Varicella) khi đang mang thai
Nếu bạn chưa được chủng ngừa virus thủy đậu, bạn nên tiêm vắc xin này trước khi mang thai. Vắc xin này có chứa virus sống nên nó không an toàn cho phụ nữ đã mang thai.
Nếu bạn tiếp xúc với virus varicella trong khi đang mang thai mà chưa được tiêm vắc xin trước đó, hãy đi thăm khám để được bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp, chẳng hạn như tiêm globulin miễn dịch varicella-zoster giúp mẹ bầu miễn dịch tạm thời và ngăn ngừa các biến chứng trong trường hợp thai phụ bị thủy đậu.
4.2. Không nên tiêm vắc xin Sởi, quai bị, rubella (MMR) khi đang mang thai
Giống như varicella, vắc xin MMR (viết tắt của bệnh sởi, quai bị và rubella) có chứa virus sống, vì vậy không an toàn cho phụ nữ đã mang thai. Nếu có thể, hãy cố gắng chờ 1 tháng sau khi tiêm vắc xin để mang thai.
4.3. Vắc xin phòng bệnh zona (Zoster) không nên tiêm khi mang thai
Mũi tiêm này bảo vệ mọi người khỏi bệnh zona – giống như bệnh thủy đậu, do virus varicella zoster gây ra. Không có nhiều nghiên cứu về tác dụng phụ của vắc xin đối với phụ nữ đang mang thai, vì vậy các bác sĩ khuyên bạn nên tiêm sau khi bạn sinh.
4.4. Một số loại vắc xin khác không nên tiêm khi mang thai
Do chưa có đủ nghiên cứu trên phụ nữ mang thai để xác định xem chúng có an toàn cho em bé hay không nên phụ nữ đang mang thai không tiêm các loại vắc xin sau:
- BCG (đối với bệnh lao)
- Bệnh viêm não Nhật Bản
- Thương hàn
Tuy nhiên, các loại vắc xin này an toàn nếu bạn cho con bú. Nếu người mẹ tiêm những mũi này sau khi sinh sẽ truyền một số miễn dịch tạm thời cho con qua sữa mẹ.
Tiêm phòng bà bầu đầy đủ sẽ giúp kích hoạt khả năng miễn dịch của cơ thể, giúp bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé trong quá trình sinh nở. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp những thai phụ chưa kịp tiêm vắc xin trước mang thai vẫn sinh con khỏe mạnh. Do vậy nếu bạn là người chưa tiêm vắc xin nhưng đã có bầu thì cũng không nên quá lo lắng, bạn nên đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và tư vấn, cũng như tiến hành tiêm phòng những mũi tiêm cần thiết trong thai kỳ.
